Dit is deel 1 in een serie artikelen in het kader van onze aanstaande Plastic Health Summit. Op 21 oktober ontvangen we in Amsterdam sprekers uit de hele wereld die de plasticproblematiek vanuit verschillende hoeken zullen belichten, zoals gezondheid, milieu, strafrecht, mensenrechten, EU-beleid en activisme. Vandaag: ecocide.
11 oktober 2021
Sommige mensen raken je recht in je ziel. Zo iemand is voor mij de Schotse Polly Higgins. Polly werkte als advocate, keek tijdens een rechtszaak in afwachting van de rechters uit het raam en peinsde: net als mijn cliënt is de aarde zwaargewond geraakt, en ook de aarde verdient een goede advocaat.
Ecocide
Het was een gedachte die haar leven zou veranderen. Ze zegde haar baan op en verkocht haar huis om haar verdediging van de aarde te kunnen financieren. Toen ze tijdens een lezing in 2009 sprak over de rechten die zouden moeten gelden voor de aarde, zei iemand in het publiek: ‘Om de massale vernietiging van de aarde in woorden te kunnen vangen hebben we een nieuwe taal nodig.’ Dat moment noemt Higgins haar eureka-moment en ze besefte meteen dat die allesomvattende term ‘ecocide’ moest zijn.
Het strafbaar stellen van ecocide zou haar levenswerk worden en ze wist talloze parlementariërs, ecologen, kunstenaars en andere advocaten te inspireren. In 2010 definieerde ze de al in 1970 door professor Galston gemunte term ‘ecocide’ voor de Law Commission van de VN als het grootschalige verlies en de beschadiging of vernietiging van ecosystemen van een bepaald gebied, zodanig dat de kwaliteit van leven van de bewoners ernstig wordt aangetast. Toen paus Franciscus in november 2019 de oproep deed om ecocide tot misdaad te bestempelen, verwees hij naar haar definitie.
Het Internationaal Strafhof (ICC)
In 2017 richtte Polly Higgins samen met Jojo Mehta de organisatie Stop Ecocide International op. In januari 2021 stemde het Europarlement voor een resolutie om ecocide – naast genocide, misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden en agressie – erkend te krijgen als vijfde misdaad onder het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof. In opdracht van de Stop Ecocide-organisatie heeft een panel van twaalf zeer gerenommeerde internationaal strafrecht- en milieuadvocaten van over de hele wereld vervolgens een nieuwe juridische definitie van ecocide opgesteld.
Saillant detail: op initiatief van Olof Palme, toenmalige premier van Zweden, waren misdrijven tegen het milieu wel degelijk opgenomen in een conceptwet van het Statuut dat ten grondslag heeft gelegen aan het Internationaal Strafhof. Toch werden deze in 1996, anderhalf jaar vóór de ondertekening van het uiteindelijke Statuut van Rome, uit de conceptwet geschrapt. Polly Higgins zei te weten waarom: in het archief van de VN had ze
documenten gevonden die wezen op lobbywerk achter de schermen van Nederland, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk.
Jojo Mehta
Helaas heeft Polly Higgins de laatste ontwikkelingen niet meer mogen meemaken. Ze is op 21 april 2019 op haar vijftigste overleden. Enkele weken eerder schreef George Monbiot in The Guardian dit artikel over haar.
Haar vriendin en medeoprichter van de Stop Ecocide Foundation, Jojo Mehta, zal op 21 oktober via video een bijdrage leveren aan onze Plastic Health Summit. En daar zijn wij ontzettend trots op!
Elles Tukker
Communicatiemanager Plastic Soup Foundation
Bekijk ook: TedTalk van Polly Higgins
Wil jij ook aanwezig zijn?