18 augustus 2021
Eieren van kippen die scharrelen op plaatsen waar plastic verbrand wordt, hebben extreem hoge concentraties dioxines. Normen die in Europa gelden, worden in ontwikkelingslanden fors overschreden.
Onderzoekers van International Pollutants Elimination Network (IPEN) en de Tsjechische ngo Arnika Association analyseerden kippeneieren op dioxines, PCBs en enkele andere persistente organische gifstoffen (Persistent Organic Pollutants, POPs). Ze bepleiten een totaalverbod op de export van afvalplastic.
DIOXINEUITSTOOT DOOR ONGECONTROLEERDE VERBRANDING VAN PLASTIC
Bij verbranding van plastic in de open lucht komen kankerverwekkende stoffen vrij, waaronder dioxines en polychloorbifenylen (PCBs). De gifstoffen hopen zich op in het vet van dierlijke producten als vlees, vis, melk en eieren en komen in de voedselketen terecht.
Partijen plastic die in welvarende landen worden afgekeurd voor recycling, vinden via onlinebeurzen hun weg naar ontwikkelingslanden. Het geëxporteerde afvalplastic wordt lokaal handmatig gesorteerd. Wat niet geschikt is voor recycling, wordt vaak verbrand of illegaal gestort. In de onthullende uitzending van Pointer eerder dit jaar legt de Belgische afvalexpert Mike van Acoleyen uit hoe het werkt:
‘Op zo’n beurs vinden kopers en verkopers elkaar op basis van de prijs. Dat wil zeggen dat het afval naar de goedkoopste oplossing stroomt. Vaak zijn dat ontwikkelingslanden en vaak gaat dat ten koste van arbeidsomstandigheden en milieunormen. Hoe slechter de omstandigheden hoe goedkoper de verwerking. De bestemming hoeven we niet te kennen.’
Ondanks aangescherpte regelgeving die het mogelijk maakt vervuilde partijen te weren, erkent een onderzoeker van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) in de uitzending dat de uiteindelijke bestemming van het geëxporteerde plastic oncontroleerbaar is.
TERUGDRINGEN VAN DIOXINES
Sinds duidelijk werd hoe schadelijk dioxines en persistente organische gifstoffen zijn voor het milieu en de menselijke gezondheid zijn vele maatregelen genomen om ze terug te dringen. Door al deze maatregelen is het dioxinegehalte in Europa tegenwoordig ongeveer 10 keer zo laag als 30 jaar geleden.
Brussel stelt de norm voor de maximale toelaatbare hoeveelheid in dierlijke producten. Zo worden eieren die in winkels te koop zijn op dioxines gecontroleerd. Eieren van de hobbyboer vallen daarbuiten. Die bevatten gemiddeld meer dioxines omdat kippen buiten scharrelen en vervuilde grond meepikken. Maar ook die eieren blijven onder de gestelde norm.
INTERNATIONALE CODE
Bij gebrek aan een wereldwijd geldende dioxinenorm hebben de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de VN Voedsel-en Landbouworganisatie (FAO) de Code of Practice for the Prevention and Reduction of Dioxin and Dioxin-like PCB Contamination in Foods and Feed opgesteld. Dit is een leidraad voor autoriteiten om maatregelen te nemen om dioxines en PCBs te voorkomen. De eerste aanbeveling is om het ongecontroleerd verbranden van afval, waaronder het afbranden van vuilnisbelten en verbranden van huishoudelijk afval, tegen te gaan. De code is geen verplichting en verantwoordelijke lokale overheden zijn in de praktijk zelden in staat om het ongecontroleerd verbranden van plastic te voorkomen.
NORM SOMS AL BIJ HET ETEN VAN ÉÉN EI OVERSCHREDEN
De onderzoekers analyseerden 36 eieren uit veertien landen op dioxines en organische persistente giftige stoffen. De meeste van deze landen importeren plasticafval uit het Westen; niet alleen verpakkingsplastic maar ook e-waste. Het gaat om eieren van kippen die scharrelen in de nabijheid van hot spots van afval; plaatsen waar plastic gebruikt wordt als brandstof, plastic gestort wordt of in de open lucht wordt verbrand.
Door de verbranding komen dioxines in de lucht en krijgen kippen die buiten scharrelen vervuilde grond binnen. Volgens het afgelopen juni verschenen rapport bleken bijna alle onderzochte eieren veel meer dioxines te bevatten dan in de Europese Unie is toegestaan. Op sommige plaatsen kun je nog geen ei per dag eten of je overschrijdt al de Europese limiet.
VERBIED ALLE PLASTICEXPORT!
De verontreinigde eieren zijn een sterke indicator dat gifstoffen door het verbranden van plastic in voedselketens terechtkomen. Een belangrijke aanbeveling van de onderzoekers is daarom om alle export van plastic te verbieden onder de Conventie van Bazel, het internationale verdrag dat het transport van gevaarlijke afvalstoffen reguleert.
Misschien ben je ook geïnteresseerd in: