Amsterdam, 29 januari 2020 – Gratis weggegeven compost zit vol microplastics. Dat bleek vorig jaar al na onderzoek in opdracht van NH Nieuws en de Plastic Soup Foundation. Maar alsof er niets aan de hand is, wordt komend voorjaar wéér gratis compost weggegeven door gemeenten in samenwerking met verwerkers van Groente-, Fruit- en Tuinafval. Er is geen enkele garantie dat deze compost wel plasticvrij is. Daarom zijn opnieuw Kamervragen gesteld.
Compost mag van de huidige wet plastic bevatten. De wettelijke norm is maximaal 5 gram plastic per kilo. Dat is qua gewicht evenveel als tien plastic boterhammenzakjes. Compost met een keurmerk bevat minder plastic, maar er is geen enkel keurmerk dat volledig plasticvrije compost kan garanderen. Het is technisch niet haalbaar of heel kostbaar om al het plastic er tijdens de verwerking uit te halen. De allerkleinste stukjes zijn voor het milieu echter het schadelijkst en onzichtbaar voor de consument. Deze komen in de compost terecht door ingeleverd GFT waar plastic in zit.
Landelijke Compostdag
Gaat u op zaterdag 28 maart ook gratis compost ophalen? Dat kan die dag op vele plekken in het land. GFT-verwerkers en gemeenten organiseren elk jaar de Landelijke Compostdag. Het is een bedankje om mensen die GFT-afval scheiden voor hun gedrag te belonen. Maar de uitgedeelde bodemverbeteraar zit vol microplastics. NH Nieuws en de Plastic Soup Foundation lieten vorig jaar gratis weggegeven compost onderzoeken door de universiteit van Wageningen. Het resultaat: 4000 microplastics in één kilo. Wie jaar na jaar gebruik maakt van de gratis compost riskeert een opeenstapeling van plasticvervuiling die nooit meer ongedaan gemaakt kan worden.
Normen compost
Welke normen gelden? In het uitvoeringsbesluit Meststoffenwet wordt gesteld dat compost niet meer dan 0,5 gewichtsprocent aan bodemvreemd materiaal mag bevatten. Dat zijn niet-biologisch afbreekbare zaken als glas, metaal of plastic. Plastic is vrijwel gewichtsloos. Dat betekent dat deze norm toestaat dat er relatief veel plastic in de compost mag zitten. Dit werd vorig jaar mei bevestigd door minister Schouten. Zij antwoordde aan de Tweede kamer:
‘Als het product voldoet aan de eisen die in het uitvoeringsbesluit Meststoffenwet gegeven worden, kan het product op de markt gebracht worden, zowel voor particulieren als voor gemeenten. Ik roep gemeenten en particulieren op zich ervan te vergewissen van welke kwaliteit de compost is, die zij aanschaffen voor gebruik in plantsoenen, volkstuinen en/of gewone tuinen. Deze kennis kan bijdragen aan het tegengaan van de verspreiding van microplastics naar het milieu.’
De overheid legt hiermee de verantwoordelijkheid geheel bij de consument. Maar de consument kan helemaal niet beoordelen hoeveel microplastics in de compost zitten of is zich hier zelfs niet van bewust.
Nieuwe Kamervragen
De microplastics in compost zijn een hoofdpijndossier. Er zijn afgelopen september door GroenLinks en PvdA gestelde Kamervragen beantwoord en in december nieuwe vragen van GroenLinks. Nu, in januari 2020, zijn voor de derde keer Kamervragen gesteld, ditmaal door D66. Milieuminister Veldhoven (D66) antwoordde in december op de Kamervraag van GroenLinks of het gratis uitdelen van compost nog wel mag doorgaan, dat ze eerst een onderzoek van het RIVM wil afwachten.
Uit al die Kamervragen komen de volgende pijnpunten naar voren:
- GFT-verwerkers kunnen geen plasticvrije compost leveren, maar hanteren wel een certificeringssysteem waarbij de vervuiling per klasse verschilt.
- De overheid wil geen normen aanscherpen en beroept zich op Europese richtlijnen.
- Consumenten gaan ervan uit dat ze biologisch afbreekbaar plastic bij het GFT kunnen gooien, maar dit plastic composteert vrijwel nooit en vormt mogelijk de belangrijkste verklaring voor de aanwezigheid van microplastics in compost.
- De komende Landelijke Compostdag mag kennelijk gewoon doorgaan, omdat het onderzoek van het RIVM er nog niet is.
- Consumenten moeten zelf bepalen of er microplastics in de compost zit, maar kunnen dat niet.
Lees ook – Gratis compost vol microplastics
Lees ook – Plastic in compost zorgt voor extra lokale vervuiling