29 juli 2021
Er gaat een felle strijd schuil achter de nietszeggende naam van een stof die veel wordt toegepast in plastic. UV-328 houdt vooral ultraviolet licht tegen en zorgt er voor dat plastic door zonlicht minder snel verbrokkelt. Deze stabilisator is persistent, bioaccumulatief en toxisch. Dat de stof wordt teruggevonden in aangespoeld plastic op afgelegen stranden, in de eieren, magen en het stuitvet van vogels, in de lever van de Amerikaanse nerts en zelfs in moedermelk, betekent niet alleen dat het getransporteerd wordt over lange afstanden, maar ook dat het wordt opgenomen door mens en dier.
UV-328 wordt in grote hoeveelheden toegepast; in Europa tussen de 100 en 1000 ton per jaar en in de Verenigde Staten vier keer zoveel. Wetenschappers luiden de noodklok en bepleiten vergaande regulering onder het Verdrag van Stockholm.
VERBOD ONDER VERDRAG VAN STOCKHOLM
Het Verdrag van Stockholm, onderdeel van de Verenigde Naties, heeft tot doel de gezondheid van mens en milieu te beschermen tegen persistente organische verontreinigende stoffen (POPs). Wordt een stof als POP erkend, dan wordt het verboden of aan strenge (handels)beperkingen onderworpen.
Zwitserland heeft voorgesteld om UV-328 als POP te erkennen. Hiervoor geldt een lange procedure. Zo moet UV-328 aan bepaalde criteria voldoen. Naast persistent, bioaccumulatief en toxisch is dat ‘transport over lange afstanden’.
CHEMISCHE INDUSTRIE ZET LOBBY IN
Wanneer UV-328 wereldwijd verboden of streng gereguleerd wordt, heeft dat grote gevolgen voor de plasticindustrie. De stof wordt namelijk veelvuldig in zeer uiteenlopende producten toegepast; van textiel, verf en cosmetica tot flessen en verpakkingsmateriaal.
De plasticindustrie wil het verbod voorkomen of op zijn minst uitstellen. De lobby wordt aangevoerd door American Chemistry Council en de European Chemical Industry Council (CEFIC) en richt zijn pijlen met name op het criterium van ‘transport over grote afstanden’. Er zou voor dit criterium te weinig wetenschappelijke onderbouwing zijn om een verbod te rechtvaardigen. Uit deze hoek wordt daarom gepleit voor meer onderzoek. Ook EPA (Environmental Protection Agency), het milieubureau van de Verenigde Staten, is om die reden tegen een verbod van UV-328.
TRANSPORT OVER GROTE AFSTANDEN
Plastic waste management hazards, een recent rapport van IPEN en International Pellet Watch, besteedt ruim aandacht aan UV-328. Uit onderzoek, uitgevoerd aan de universiteit van Tokyo door International Pellet Watch, blijkt onder meer dat UV-328 teruggevonden wordt in stukken plastic die op verlaten stranden waar ook ter wereld worden aangetroffen. De stof wordt getransporteerd door (micro)plastic dat in water en door de lucht grote afstanden kan afleggen. Ook dieren kunnen ingeslikt plastic over lange afstanden vervoeren. Dat niet aan het criterium ‘transport over grote afstanden’ zou worden voldaan, lijkt dus vooral een gelegenheidsargument te zijn van belanghebbende industrie om de in gang gezette procedure te frustreren die moet leiden tot een verbod.
ONWETENDHEID OVER EEN ZEER ZORGWEKKENDE STOF
UV-328 is in Europa al erkend als een potentieel zeer zorgwekkende stof. Na 2023 kan de stof in Europa alleen nog maar met toestemming van het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) toegepast worden.
De zorgen betreffen niet alleen verspreiding van de stof door plastic in het milieu. Ook recycling van plastic draagt bij aan de verspreiding. De recycler heeft geen methode tot zijn beschikking om vast te stellen in welke producten UV-328 zit, laat staan om die plastics buiten het recyclingproces te houden om verdere verspreiding te voorkomen. Ook de consument kan niet zien of UV-328 toegepast is het plastic dat hij in handen heeft. Als er bijvoorbeeld polyester in je zonnebrandcrème zit, is het aannemelijk dat daar UV-328 in zit, maar zeker weten kun je dat niet.
VERBOD MET VEELBELOVEND PERSPECTIEF
In september zal een commissie in Stockholm aan de hand van een risicoprofiel besluiten of er voldoende reden is om UV-328 als POP aan te merken en mogelijk te verbieden. Daarna worden nog sociaal-economische argumenten gewogen in een procedure die twee jaar kan duren. Wordt UV-328 uiteindelijk verboden, dan wordt daarmee ook — voor het eerst — aanvaardt dat plastic gevaarlijke stoffen over lange afstanden verspreidt. Dát biedt een precedent om ook andere zorgwekkende stoffen uit plastic te gaan weren. In de woorden van professor Hideshige Takada van de universiteit van Tokyo van International Pellet Watch: “Regulation of UV-328 is the beginning of the end of plastics.”
MISSCHIEN BEN JE OOK GEÏNTERESSEERD IN
