Lieve
lezers,
Misschien hebben jullie inmiddels Seaspiracy gezien, een nieuwe en schokkende documentaire over de commerciële visvangst, maar ook over plasticvervuiling. We kunnen ons voorstellen dat dit veel vragen oproept, misschien ook over ons.
Laat ik daarom duidelijk zijn: wij zijn net zo geschokt als jullie. Ik zal proberen om een aantal voor de hand liggende vragen te beantwoorden.
1. Heeft je organisatie kennisgenomen van Seaspiracy?
Wat is je reactie?
Ja. Deze schokkende documentaire is en wordt door het
grote bereik van Netflix zeer veel bekeken en laat zien hoe het leven in de oceaan
door overbevissing sterk bedreigd wordt. Daarmee wordt al het leven op aarde
bedreigd.
2. Ja, maar wat vind je ervan? Onderschrijf je het verhaal van Seaspiracy?
We maken ons ook ernstig zorgen over de gezondheid van de
oceaan, de planeet en al het leven op aarde. Daarbij richten we ons specifiek
op plastic. Plastic is overal, ook op de meest afgelegen plekken op aarde. We
eten, drinken en ademen plastic. In de afgelopen drie jaar stonden onze
campagnes in het teken van deze slogan: ‘Save the Oceans, Save yourself’.
Zonder een gezonde oceaan is er geen leven meer mogelijk op aarde.
3. De documantairemaker stelt dat sommige milieuorganisaties
focussen op relatief kleine problemen zoals plastic rietjes en microplastics,
terwijl de ‘elephant in the room’, namelijk visserijplastic – verantwoordelijk
voor bijna de helft van al het plastic in zee – nauwelijks wordt geadresseerd.
Waarom eigenlijk niet?
Wij en andere ngo’s geven inderdaad relatief veel
aandacht aan items als plastic rietjes. Daarbij gaat het om een sprekend
voorbeeld van een single use plastic dat onnodig is en waarvoor alternatieven
bestaan. Eenmalig gebruikt plastic is een grote oorzaak van plasticvervuiling,
op land en op zee. PSF richt zich sinds haar oprichting op drastische
vermindering van plasticgebruik. Veel van dat plastic komt in zee terecht.
Visserijplastic, met name vislijnen en visnetten, is ook een groot probleem. Deze vangen vis voor consumptie, maar helaas met heel veel bijvangst. Achtergelaten visnetten blijven vissen vangen. Sleepnetten verstoren het bodemleven en maken koraal kapot. De documentaire suggereert dat ngo’s weinig aandacht geven aan het probleem van de visnetten, maar dat is onjuist. Wij geven hier in elk geval regelmatig aandacht aan. Neem bijvoorbeeld ons pleidooi voor een verbod op het gebruik van pluis in de bodemvisserij.
De documentaire maakt een belangrijk achterliggend probleem
inzichtelijk. Dat is dat de oceaan van niemand is en dat er geen regels gelden.
Grote industriële vistrawlers kunnen ongehinderd hun gang gaan en de
onderwaterwereld vernietigen voor toekomstige generaties.
4. Het klopt toch dat het probleem van plastic in zee
gehalveerd zou kunnen worden? Waarom doet Plastic Soup dan wel een oproep om te
stoppen met het gebruik van single use plastics, maar niet met het eten van
vis?
Nee, het klopt niet dat het probleem van plastic in zee gehalveerd zou zijn wanneer we stoppen met vissen. Was het maar zo eenvoudig. Volgens de documentaire is het aandeel van plastic visgerei aan de plasticsoep meer dan 46%. Dan gaat het over het gewicht aan plastic. Dit cijfer komt uit een studie waarin het aandeel van het drijvende plastic in één gyre geschat werd. Wanneer je ook al het gezonken plastic meerekent en uitgaat van de hele oceaan, die meerdere gyres beslaat, dan ligt het aandeel vermoedelijk flink lager. Maar niemand die het precies kan zeggen.
Veel mensen zijn afhankelijk van het eten van vis. We
kunnen daarom in algemene zin niemand aanspreken op het eten van vis. Wel
wijzen we met regelmaat op het feit dat plastic inmiddels in onze hele
voedselketen zit: van plankton in de diepzee tot vogels hoog in de lucht. De
consument kan vervolgens op basis van deze en andere gegevens een eigen
afweging maken. Wij vinden overigens dat overbevissings – net als
plasticvervuiling – een vorm van ecocide is en
dat dit zo snel mogelijk internationaal strafbaar moet worden gesteld. Laat
internationale rechters hierover oordelen.
5. Is deze docu reden voor jullie om de visserij prominenter
mee te nemen in jullie campagnes?
Dat deden we al en daar gaan we natuurlijk mee door, waar
en wanneer we maar kunnen. Onze missie is om de plasticsoep aan te
pakken bij de bron. Visserijplastic is ook een bron.
6. In de docu wordt gewezen op de financiële banden tussen enkele ngo’s en de sector van
de zogeheten duurzame visserij. Is dit de reden waarom de visserij in
tegenstelling tot bijvoorbeeld de multinationals nooit echt door jullie onder
de loep is genomen?
Wij hebben zelf geen (financiële) banden met (duurzame) visserij en nemen de visserij regelmatig onder de loep. De ngo’s die daarop in de documentaire worden aangevallen, ontkennen in een verklaring deze banden te hebben.
Tot slot: wij denken dat deze documentaire pijnlijk
blootlegt hoe wij, mensen, al het leven in de oceaan op meer dan één manier
uitroeien. Maar het is nog niet te laat. Laten we er samen alles aan doen om de
oceaan te redden en daarmee onszelf. Iedereen kan op zijn of haar manier een
steentje bijdragen.
Maria Westerbos,
directeur en oprichter Plastic Soup Foundation