16 februari 2021
Europese landen dragen bij aan de plasticvervuiling in Zuidoost-Aziatische landen, omdat louche handelaren hun gang kunnen blijven gaan. Dit blijkt eens te meer uit een recente uitzending van Pointer in samenwerking met onderzoeksjournalisten.
De geëxporteerde plastic-partijen zijn in ons land vaak
afgekeurd voor recycling. In landen met goedkope arbeidskracht worden die
partijen alsnog met de hand gesorteerd. Wat bruikbaar is, wordt daar
gerecycled. Wat niet geschikt is, naar schatting 30%, wordt vaak verbrand of
illegaal gestort en zorgt dan voor grote milieuproblemen.
Nederland wast zijn handen in onschuld, omdat er op papier
niets aan de hand is.
VANAF 1 JANUARI WELISWAAR STRENGERE REGELS…
Internationale handel van gevaarlijke stoffen is geregeld in
het Verdrag van Bazel. Deelnemende landen spraken in 2019 aanvullende regels af
over de handel in kunststoffen. Alleen schoon plasticafval dat direct
gerecycled kan worden, mag vrij over de wereld worden verhandeld.
Met de nieuwe regelgeving krijgen ontwikkelingslanden de
mogelijkheid om ongewenst plasticafval tegen te houden. Ook zegt
de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) nu beter te kunnen toezien op de
export.
De uitzending van Pointer laat echter zien dat het systeem
zo lek is als een mandje.
…MAAR EFFECTIEVE CONTROLE BLIJKT ONMOGELIJK
Handhaven is moeilijk omdat in de containers niet altijd zit
wat er op bijbehorende papieren staat aangegeven. Een tweede probleem is dat
het ontvangende recyclingbedrijf, bijvoorbeeld in Indonesië, weliswaar over de
juiste vergunningen beschikt, maar dat vanuit Nederland niet valt na te gaan of
dat plastic ook werkelijk door het ontvangende bedrijf gerecycled wordt. In de
praktijk blijkt dat plastic via de achterdeur vaak te worden doorverkocht aan
illegale recyclingbedrijfjes.
De ILT geeft in de uitzending toe dat er geen mogelijkheid is om vanuit Nederland te controleren waar het geëxporteerde plastic eindigt. Interpol signaleerde afgelopen zomer al een sterke toename van de criminele handel in plasticafval.
PERVERSE PRIKKEL
Bedrijven bieden plasticafval aan voor recycling in
Nederland. Als zo’n plastic-partij wordt afgekeurd, omdat het bijvoorbeeld te vervuild
of lastig te sorteren is, wordt het verbrand. Daarvoor moet de aanbieder echter
betalen. De verleiding is dus groot om dergelijke partijen door te verkopen aan
handelaren en er op deze manier aan te verdienen in plaats van ervoor te moeten
betalen.
Je kunt je eenvoudig als handelaar registreren om vervolgens op sites als scrap.com een partij aan te bieden. De opkopers kennen de trucs om de douane te omzeilen. Antwerpen geldt bijvoorbeeld als een haven met geringe pakkans (lees ook dit artikel van een van de onderzoeksjournalisten).
Handelaren vertelden Pointer ‘Het is een kunst de juiste
douanecode te kiezen. Stel, je hebt een lading vervuild plastic, maar
daartussen zit 10 procent schoon plastic, dan geef je je lading die laatste
code’. Een andere truc is om de container te vullen met vervuild plastic,
behalve de eerste twee rijen; ‘schoon spul voorin, rotzooi achterin’.
VAN VELDHOVEN BEPLEITTE AL EERDER VERBOD
Staatsecretaris Van Veldhoven (D66) heeft in juni 2019 op de G20 gepleit om te stoppen met deze export: ‘Westerse landen zouden geen plasticafval meer moeten exporteren. Niet naar Maleisië, niet naar Indonesië, nergens heen. Wij moeten ons eigen plasticafval zelf kunnen verwerken, in plaats van het per boot naar andere delen van de wereld te sturen. Hier moeten we in internationaal verband afspraken over maken’.
De enige manier om het gesjoemel te stoppen, is inderdaad
een verbod op alle export van plasticafval buiten de Europese Unie. Daarnaast moet
export binnen de Europese Unie aan strengere regels onderworpen worden, zodat
er ook niet langer illegaal plasticafval gedumpt wordt in landen als Polen.
Er zijn meerdere gunstige effecten te verwachten wanneer
landen verplicht worden hun eigen afvalplastic te verwerken, zoals:
- Einde aan onze bijdrage aan plasticvervuiling in
andere landen
- Verbetering van de eigen recyclingcapaciteit
- Gebruik van meer recyclaat (zodat de hoeveelheid
nieuw plastic afneemt)
- Afname van de hoeveelheid slecht te recyclen
verpakkingen (en daarbij een stimulans om minder eenmalige verpakkingen te
produceren)
EU
WASTE SHIPMENT REGULATION
Er
is een uitgelezen kans om dit jaar een verbod op de export van afvalplastic te
realiseren. De Europese Commissie herziet de Waste Shipment Regulation.
Zero
Waste Europe heeft aanbevelingen opgesteld.
PSF roept de Nederlandse overheid op deze te steunen.
Misschien ben je ook geïnteresseerd in: