Consument kan met nieuwe app zelf producten testen op de aanwezigheid van meer dan 500 soorten microplastics
Amsterdam, 28 mei 2020 – Sinds een
jaar of tien voegen alle grote cosmeticamerken bewust micro-, nano- en zelfs
vloeibare plastics toe aan cosmetica en verzorgingsproducten. Soms om er
bepaalde eigenschappen aan te geven, maar meestal als goedkoop vulmiddel. Uit
onderzoek in opdracht van de Nederlandse milieuorganisatie Plastic Soup
Foundation, onder
ruim 3500 respondenten, blijkt dat tachtig procent van de Nederlanders dit zorgwekkend vindt.
Microplastics zijn alle plastics
kleiner dan vijf millimeter, en ze bestaan
uit een mengsel van polymeren en chemische additieven. Deze plastics staan
weliswaar op de verpakking vermeld als ingrediënt, maar alleen onder hun
chemische naam, zoals tetrafluorethyleen of methylmethacrylaat, en zijn dus voor de meeste mensen onherkenbaar.
Consument vindt dat plastic duidelijk vermeld moet worden
Maar liefst 93 procent van de ondervraagde
respondenten eist het recht op om precies te weten wat er in hun producten zit.
Bijna net zoveel, 88 procent, vindt dat producenten verplicht moeten worden
om plastic duidelijk herkenbaar te vermelden. En 77 procent vindt dat het
‘verstoppen’ van plastic in de lijst met ingrediënten hun vertrouwen in het
cosmeticamerk schaadt.
Beat the Microbead-campagne – ‘power to the people’
Plastic Soup Foundation, lid van de wereldwijde beweging Break Free From Plastic, voert al sinds 2012 actie tegen alle bewust toegevoegde en in de ingrediëntenlijst verstopte plastics. Met deze Beat the Microbead-campagne is al bereikt dat veel tandpasta’s en scrubs geen microplastics meer bevatten, maar het uiteindelijke doel is om alle verzorgingsproducten en cosmetica plasticvrij te krijgen. Zolang dat nog niet het geval is, zou de consument zélf de keuze moeten kunnen maken.
Daarom brengt Plastic Soup Foundation vandaag de gratis app Beat the Microbead uit, die met behulp van machine learning-software de ingrediëntenlijst op verpakkingen leest en meer dan 500 verschillende microplastics kan detecteren. De gebruiker ziet meteen of het gescande product microplastics bevat en, zo ja, welke.
Maria Westerbos, directeur van Plastic Soup Foundation: ‘Ons geduld is op. In een brief aan cosmeticaproducenten, de Tweede Kamer en het Europees Parlement, eisen wij – en honderden andere NGO’s – transparantie over het gebruik van micro-, nano- en vloeibare plastics. En wij verzoeken deze bedrijven dringend om te stoppen met het toevoegen ervan. Zolang dat nog niet is bereikt, geven wij de consument een instrument in handen om zélf een bewuste keuze te kunnen maken. Power to the people!’
Zelf scannen met nieuwe app
De nieuwe app is een geheel
herziene versie van de Beat the Microbead-app die al sinds 2012 bestaat en
wereldwijd ruim 245.000 keer is gedownload. Ook deze vernieuwde versie wordt
door Plastic Soup Foundation gratis verspreid.
De app herkent meer dan de 500 micro-
en nanoplastics die officieel als zodanig zijn gelabeld door het Europees Agentschap voor chemische stoffen
(ECHA), milieuorganisatie UNEP en ingenieursbureau Tauw. Deze krijgen in de app
allemaal het label ‘rood’. Daarnaast spoort de app de zogenaamde twijfelachtige
plastics op: synthetische polymeren waarvan nog onvoldoende bekend is of ze wel
of niet gevaarlijk zijn voor mens en milieu. Deze vallen in de categorie
‘oranje’. De app herkent er nu al meer dan 100, maar deze lijst groeit snel. In
de categorie ‘groen’ vallen alle producten die geen ‘rode’ of ‘oranje’ plastics
bevatten.
Ook helpt de app om zeventig plasticvrije alternatieve merken te vinden. Deze dragen het ‘Zero Plastic Inside’-keurmerk van Plastic Soup Foundation. Het Engelse merk Beauty Kitchen is een van hen, opgericht door Jo en Stuart Chidley: ‘Wij zijn heel blij met de komst van deze app. Overal ter wereld worden consumenten zich meer bewust van de ingrediënten in hun dagelijkse verzorgingsproducten en van de duurzaamheid ervan. Samen kunnen we een eind maken aan het toevoegen van microplastics, vóórdat die een eind maken aan het leven op onze planeet.’
Gevaar voor milieu en gezondheid
Steeds meer wetenschappers maken
zich zorgen over de milieuschade van alle microplastics die via het riool in
onze waterwegen belanden, én over de directe gezondheidsrisico’s van
verzorgingsproducten waaraan plastics en additieven zijn toegevoegd.
In tegenstelling tot alle
onderzoeken die hebben bewezen hoe schadelijk microplastics voor het milieu
zijn, staan we nog maar aan het begin van meer onderzoek naar de directe
gevolgen voor onze gezondheid. Zijn deze minuscuul kleine plastics, die we
bijvoorbeeld via onze lippen binnenkrijgen, in staat ons lichaam binnen te
dringen en hebben ze daar een negatief effect? Internationaal groeit de zorg
bij wetenschappers over mogelijke gezondheidsschade en ook de roep om meer
onderzoek.
Verbod op bewust toegevoegde microplastics
Van
de respondenten vindt zeventig procent dat er een verbod moet komen op plastic
in verzorgingsproducten. Op Europees niveau wordt daar al aan gewerkt. De Europese Commissie heeft ECHA de opdracht gegeven om onderzoek te doen naar het
gevaar van microplastics voor zowel de mens als het milieu.
ECHA kwam vervolgens in januari 2019 met een voorstel om het
gebruik van bewust toegevoegde microplastics terug te brengen met minstens 85
procent. De
voorgestelde restrictie zou, indien aangenomen, betekenen dat er de komende
twintig jaar in Europa 400.000 ton minder microplastics in het milieu terechtkomen.
Microplastics zijn nu nog
vrijgesteld van de standaardprocedures (REACH) die
gelden voor chemische stoffen die op de Europese
markt worden gebracht. Ze hoeven dus niet geregistreerd te worden en over de belangrijke
eigenschappen van deze stoffen, zoals persistentie, bio-accumulerende- en
toxische kenmerken (PBT-criteria), is daarom nog weinig bekend.
Oproep om te stoppen met microplastics
De industrie verzet zich hevig
tegen een mogelijke restrictie en probeert de lijst van ECHA aanzienlijk te
verkorten. Reden voor Plastic Soup Foundation om de samenwerking te zoeken met
partnerorganisaties en de introductie van de app gepaard te laten gaan met een
oproep aan industrie en politiek om te stoppen met het toevoegen van
microplastics.
Delphine Lévi
Alvarès, de Europese coördinator van Break Free From Plastic:‘Microplastics horen niet in onze cosmetica thuis. Dit is een
ontwerpfout die ons milieu en onze gezondheid in gevaar brengt en bovendien
volledig overbodig is, omdat er voldoende alternatieven bestaan. Daarom heeft
de EU het initiatief genomen om het gebruik terug te dringen. Het is van
cruciaal belang dat iedereen zich achter dit proces schaart, zodat het leidt
tot een verbod in de hele EU.’
Noot voor de redactie
Het
onderzoek is eind mei 2020 uitgevoerd door No Ties BV, in opdracht van Plastic
Soup Foundation. Het betreft een online vragenlijst onder 3.530 Nederlanders
van 18+. Voor de analyse is een panel (Peil.nl) gebruikt, mensen buiten het
panel zijn uitgesloten van deelname. De resultaten zijn gewogen naar de Gouden
Standaard van de MOA.