6 maart 2020
Vandaag hebben in Brussel vijftien Europese landen en 66 bedrijven het Europese Plastic Pact ondertekend. Doel van de overeenkomst is om het gebruik van plastic te reduceren en recycling te bevorderen. Het Europese Plastic Pact is een initiatief van Frankrijk en Nederland en borduurt voort op het Plastic Pact van de Nederlandse overheid een jaar geleden.
Doel van het Europese Plastic Pact is om in 2025 20% minder plastic te produceren. Er moet minder nieuw plastic en juist méér oud plastic gebruikt worden als grondstof voor nieuwe producten. Dat is een mooi streven, maar desondanks heeft een aantal Europese milieuorganisaties, verenigd in Break Free From Plastic, besloten het Plastic Pact niet te ondertekenen. Plastic Soup Foundation is een van hen.
Bezwaren tegen het pact
De belangrijkste bezwaren zijn:
- Het Europese Plastic Pact stoelt op het idee van de circulaire economie. De overkoepelende suggestie is, dat we de plasticsoep de baas kunnen worden door beter en meer te recyclen. Recycling stuit op veel technische en praktische bezwaren en er komt nog altijd veel plastic in het milieu terecht.
- Het pact stoelt geheel op vrijwilligheid. Er zijn voor de ondertekenaars geen sancties als gestelde doelen niet gehaald worden. Het risico bestaat dat de overeenkomst nationale en Europese wet- en regelgeving in de weg staat, omdat de suggestie gewekt wordt dat de plasticsoep al afdoende bestreden wordt.
- Producenten van plastic, zoals Shell, hebben het pact niet ondertekend. Er wordt door Big Oil volop geïnvesteerd in nieuw plastic. Zonder commitment van de plasticproducenten heeft het pact weinig zin.
- Er is in het pact relatief weinig aandacht voor het probleem van schadelijke chemicaliën in plastic. Het is de bedoeling dat afgedankt plastic gerecycled wordt, maar het probleem is dat huidige recyclingmethoden die stoffen niet uit het plastic kunnen halen.
- Milieuorganisaties zijn niet geraadpleegd bij de totstandkoming van het pact.
Big Oil = Big Plastic
Het Europese Plastic Pact is niet getekend door plasticproducenten. Plastic is een petrochemisch product en producenten hebben nu eenmaal geen belang bij reductie. Shell neemt dit jaar een nieuwe plasticfabriek in gebruik in Pennsylvania in de Verenigde Staten. De fabriek van 6 miljard euro zet ethaangas, een bijproduct van schaliegas, om in ethyleen. Jaarlijks zal meer dan anderhalf miljard kilo polyetheen geproduceerd worden Deze basisgrondstof wordt verwerkt tot een halffabricaat in de vorm van nurdles, waarvan allerlei plastic producten worden gemaakt.
Volgens een rapport van het International Energy Agency uit 2018 vallen pogingen van overheden om het gebruik van eenmalig verpakkingsplastic (de zogeheten single-use plastics) te beperken in het niet bij de sterk stijgende consumptie van plastic in met name ontwikkelingslanden. Het IEA-rapport voorspelt dat de productie van ethaan in 2030 met 70% zal zijn toegenomen. Big Oil investeert volop in plasticproductie. Dit is voor hen een interessante markt die de dalende inkomsten uit de verkoop van olie en benzine, als gevolg van de energietransitie, moeten compenseren.
Bezorgde wetenschappers
Een en groep kritische academici stelt in een open brief, die morgen door het Algemeen Dagblad gepubliceerd wordt, dat het ‘vanuit het perspectief van toekomstige generaties te cynisch voor woorden is dat Shell haar heil zoekt in activiteiten die een volgende milieuramp veroorzaken: de plasticproductie’.
De brief eindigt met een oproep: ‘Wij, een groep bezorgde wetenschappers en experts, maken ons grote zorgen om de mega-investeringen van Shell in de plasticindustrie. We roepen Shell en de banken, verzekeraars en pensioenfondsen die in Shell investeren op om hun onverantwoorde investeringen in plastic te stoppen, en roepen Shell op om het Europese Plastic Pact alsnog te ondertekenen. Wij roepen de Nederlandse overheid op om beleid te formuleren (en na te leven) om investeringen in de productie van nieuw plastic tegen te gaan. En wij roepen Nederlandse burgers op om hun stem te verheffen.’
De brief is medeondertekend door Maria Westerbos, directeur van de Plastic Soup Foundation.
Luister hier het radio interview terug van BNR ‘Ask Me Anything’, met onder anderen Maria Westerbos als gast.
Als je dit leuk vindt