De omroepster meldt op geruststellende toon dat mijn trein over 15 minuten vertrekt. Geen punt, ik kan wel wat vertraging gebruiken. Het is warm en het wordt een lange reis, dus ik besluit een verkoelend drankje te kopen. Even later sta ik besluiteloos voor een enorm schap met honderden flesjes, blikjes en kartonnetjes. Gezond en minder gezond, groot en klein, in alle kleuren van de regenboog.
Op slag gaat mijn geweten zeuren. Had toch die grote tas meegenomen, dan had je eigen waterfles erin gepast en zou je deze rommel niet nodig hebben. Maar het is zoals het is en ik moet goed drinken, dat wordt me van alle kanten op het hart gedrukt. Daarom besluit ik een drankje zonder plastic verpakking te kiezen.
Plastic flesjes veeg ik in gedachte met een ferme zwaai uit het schap. Dat ruimt lekker op. De kartonnetjes zien er gezellig ouderwets uit, maar daar zitten melkproducten in en die gaan mijn dorst niet lessen. Bovendien staat me bij dat er aan de binnenkant plastic folie zit die lastig van het karton te scheiden is. Zo belanden mijn ogen bij de blikjes. Is dat dan de beste, plasticvrije keuze van dit schap?
Een paar dagen later vind ik het antwoord in een YouTube-filmpje van MEL Chemistry. Onderzoekers doen een eenvoudig experiment met een colablikje van een welbekend merk. Ze schuren de rode verf eraf tot het glimmende aluminium tevoorschijn komt, klikken het lipje omhoog en steken daar een stokje door. Daarmee hangen ze het blikje in een glazen beker. Ze vullen de beker met gootsteenontstopper, tot net onder de rand van het blikje. Twee uur later halen ze het stokje met het klipje omhoog.
Ik kan mijn ogen niet geloven. Het aluminium blikje is helemaal verdwenen, opgelost in het bijtende gootsteengoedje, maar de cola hangt nog in perfecte blikjesvorm onder het klipje. Een goocheltruc, een Lourdesachtig mirakel, een hologram? Dan zie ik het: de cola zit in een plastic zakje. Blikjes zijn eigenlijk verstopte plastic flesjes.
Dat is geen goed nieuws, want van alle drankverpakkingen eindigen blikjes verreweg het vaakst als zwerfvuil, op straat, in de natuur, in het water. Het is dus extra jammer dat de nieuwe regeling voor statiegeld niet voor alle drankverpakkingen geldt, maar alleen voor plastic flesjes. Het zou zomaar kunnen dat bedrijven massaal overstappen op blikjes als ze het statiegeldgedoe willen omzeilen. Dan belandt er misschien wel meer plastic in het milieu.
Dat is een extra goede reden om op 21 september mee te doen met World Cleanup Day, bedenk ik even later terwijl ik met een zwierige boog om een ingedeukt blikje fiets. Als ik die dag een uurtje zwerfvuil tel en invoer op de app Litterati, samen met collega-zwerfvuiltellers in ruim 160 landen, ontstaat een wereldwijde zwerfafval-database. Dan wordt glashelder hoeveel ingeblikte plastic flesjes een zwervend bestaan leiden.
Ik kijk naar boven en hoop op een omroepster met een geruststellende boodschap. De wereld kan wel wat vertraging gebruiken. Dan kan de minister de statiegeldregeling in alle rust uitbreiden naar alle drankverpakkingen. En dan kunnen bedrijven een fijn afbreekbaar alternatief voor plastic bedenken, zodat die regeling helemaal niet meer nodig is. Voor de zekerheid ga ik toch alvast op zoek naar die grote tas.
Renske Postma
