Amsterdam, 20 mei 2019 – De Plastic Soup Foundation is kritisch over de vandaag gelanceerde landelijke campagne Waarzitwatin, een overheidswebsite over chemische stoffen in consumentenproducten. De Plastic Soup Foundation juicht transparantie over chemicaliën toe, maar ziet deze nieuwe website vooral als een poging om consumenten gerust te stellen. Inhoudelijk sluit de campagne weliswaar aan bij Nederlandse en Europese wet- en regelgeving, maar schiet ze tekort in de bescherming van de consument tegen schadelijke stoffen.
De website is gemaakt door VeiligheidNL en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).
“Een gemiste kans”, vindt Maria Westerbos, directeur van de Plastic Soup Foundation. “Op de website ontbreekt de urgentie om het huidige beleid ten aanzien van chemicaliën en risicobeoordeling kritisch onder de loep te nemen. En dat is broodnodig, zeker wat betreft hormoonverstorende stoffen die volgens de World Health Organization (WHO) een mondiale dreiging vormen.”
De Belgische Hoge Gezondheidsraad liet uitgerekend deze maand de alarmbellen wel rinkelen. Het wetenschappelijk adviesorgaan verbonden aan de Belgische overheid publiceerde een lange lijst met concrete aanbevelingen om chemische stoffen en hormoonverstorende stoffen te vermijden. De adviezen betreffen bijvoorbeeld het limiteren van de blootstelling van kleine kinderen aan plastic of rubber speelgoed, het niet opwarmen van voedsel in plastic bakjes in de magnetron of in teflonpannen, het mijden van haarverf, nagellak en geparfumeerde schoonmaakproducten.
Waarzitwatin: een slager die zijn eigen vlees keurt
De Nederlandse website daarentegen is doorspekt van de zinsnede dat ‘bij normaal gebruik’ het product ‘door een gemiddelde Nederlander’ veilig te gebruiken is, tenminste als het product onder Nederlandse of Europese wetgeving valt.
Huidige risicobeoordeling van chemicaliën onvoldoende
Op de website wordt het Nederlandse en Europese beleid ten aanzien van chemicaliën ten onrechte als waterdicht systeem voorgesteld. Vele chemische stoffen op de markt zijn echter niet getest op hun schadelijkheid. Waarzitwatin onderkent dit probleem, maar stelt dat de wetgeving zo is ingesteld dat consumenten niet teveel hormoonverstorende stoffen binnenkrijgen en kwetsbare groepen, zoals baby’s en jonge kinderen, afdoende worden beschermd.
Westerbos: “Maar de lange-termijn blootstelling van chemische stoffen wordt niet meegenomen in de risicobeoordeling, terwijl we al decennia worden blootgesteld aan chemicaliën. Daarnaast is er ook geen rekening gehouden met het cocktaileffect: een individuele chemische stof mag misschien wel onder de grenswaarden blijven, maar over het gecombineerde effect van deze stoffen op onze gezondheid is volstrekt onvoldoende bekend.”
Beleid tegen giftige chemicaliën in plastic faalt
De productie van chemische stoffen is sinds 2012 bijna verdubbeld en zal in 2030 nogmaals verdubbelen. De plastic productie zal verdrievoudigd zijn in 2050. Onze blootstelling aan chemicaliën zal dus alleen maar toenemen. Alle chemische stoffen die in producten worden gebruikt, moeten voldoen aan de Europese verordening REACH (Registratie, Evaluatie, Autorisatie en restrictie van CHemische stoffen).
Producenten moeten zelf productinformatie in dossiers aan ECHA aanleveren, de toezichthouder op de REACH-verordening. Volgens onderzoek door het Duitse milieuagentschap Umweltbundesamt bleek dat echter maar 5% van de dossiers door ECHA is gecheckt op naleving. Het milieuagentschap nam de proef op de som en controleerde 1.814 dossiers op naleving van de eisen en concludeerde dat bijna een derde van de dossiers niet voldeed. Over 37% van de dossiers kon geen duidelijk oordeel worden gegeven. Bij slechts 31% van de dossiers bleek de informatie volledig. Een vergelijkbare conclusie werd getrokken in een recent rapport van de Europese Commissie waarin REACH werd geëvalueerd.
Bronnen en extra informatie:
Plastic Health Coalition
Rapport Hoge Gezondheidsraad (België)
WHO